Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου (Ακραιφνίο)

Στο νοτιοανατολικό άκρο του οικισμού του Ακραιφνίου, κοντά στη Θήβα, βρίσκεται ο σημαντικός βυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου, μνημείο με μεγάλη ιστορική αξία για την περιοχή.

Είναι κτισμένος στις υπώρειες του λόφου της αρχαίας πόλης, στη θέση όπου βρισκόταν αρχαίος ναός του Διονύσου. Η ίδρυσή του σχετίζεται με τη μάχη που έγινε στις 15 Μαρτίου 1311 στην περιοχή της Κωπαΐδας, μεταξύ των Φράγκων, που ήδη κατείχαν μεγάλο μέρος της νότιας Ελλάδας, και των Καταλανών μισθοφόρων που συγκρούστηκαν μαζί τους επειδή αρνήθηκαν να αποχωρήσουν από την περιοχή. Οι Φράγκοι υπέστησαν τότε μεγάλη καταστροφή με μόνο ελάχιστους επιζώντες. Ένας από αυτούς ήταν και ο Φλαμανδός ιππότης Αντώνιος ντε Φλάμα, αφέντης του Ακραιφνίου, ο οποίος είχε κάνει τάμα στον Άγιο Γεώργιο να κτίσει τον ναό στην περίπτωση που κατόρθωνε να διασωθεί. Ο ναός οικοδομήθηκε μόλις έξι μήνες μετά τη μάχη και η ευλαβική εκπλήρωση της υπόσχεσης του ιππότη διασώζεται στην επιγραφή που υπάρχει επάνω από τον άμβωνα.

Ο ναός είναι σύνθετος σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο που στηρίζεται σε τέσσερις κίονες και αρχικά ήταν μονόχωρος. Λίγο αργότερα προστέθηκε ο νάρθηκας και στα τέλη του 19ου αιώνα ο εξωνάρθηκας, χωρίς να αλλοιωθεί σημαντικά η αρχική μορφή του κτηρίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τοιχοποιία του έχουν χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό υλικό αρκετοί αρχαίοι λίθοι από τα ερείπια που υπήρχαν στον χώρο.

Το εσωτερικό του ναού είναι διακοσμημένο με ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες, οι οποίες χρονολογούνται σε διαφορετικές περιόδους. Αξιόλογες είναι οι δύο μορφές αγγέλων που χρονολογούνται στην περίοδο ανέγερσης του ναού, και η εξαιρετική μορφή του Προφήτη Ηλία, του 16ου αιώνα, που θεωρείται έργο των διάσημων ζωγράφων Γεωργίου και Φράγκου Κονταρή, οι οποίοι κατάγονταν από τη Θήβα.