Ι. Ν. Αγίου Παύλου

Στον συνοικισμό του Αγίου Παύλου, βορειοανατολικά της Θεσσαλονίκης, δεσπόζει ο μεγαλοπρεπής ναός που είναι αφιερωμένος στον Απόστολο των Εθνών, καθώς η περιοχή σχετίζεται με το πέρασμά του από τη Θεσσαλονίκη το 50 μ.Χ.

Σύμφωνα με την παράδοση, στην περιοχή αυτή, ανατολικά της μεταγενέστερης Μονής Βλατάδων, στους πρόποδες του Κεδρηνού λόφου, υπήρχε πηγή νερού, στην οποία δροσίστηκε ο Απόστολος Παύλος, όταν οι κάτοικοι τον φυγάδευσαν από τα τείχη της πόλης στον δρόμο προς τη Βέροια. Η πηγή αυτή έγινε γνωστή ως «αγίασμα του Αποστόλου Παύλου» και αποτέλεσε τόπο προσκυνήματος των πιστών για αιώνες. Στην περίοδο ακόμη της Τουρκοκρατίας, το 1875, η ελληνική κοινότητα παραχώρησε τον χώρο στη Φιλόπτωχο Αδελφότητα Ανδρών Θεσσαλονίκης και μετά την απελευθέρωση της πόλης κτίστηκε εδώ μικρός ναός αφιερωμένος στον Απόστολο Παύλο. Ο ναός σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη και εγκαινιάστηκε στις 10 Απριλίου 1922, Κυριακή του Θωμά. Τη δεκαετία του 1970 οικοδομήθηκε λίγο ψηλότερα ο σύγχρονος μεγαλοπρεπής ναός.

Σήμερα στο κτήμα της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης, στη σκιά του επιβλητικού μεγάλου ναού, μπορεί κανείς να επισκεφθεί τον μικρό ναό, να περιηγηθεί στον όμορφα διαμορφωμένο προαύλιο χώρο, να δει το σημείο όπου κατά την παράδοση αναπαύθηκε ο Απόστολος Παύλος, να ακολουθήσει το μονοπάτι ως το βήμα του και ως το αγίασμα, και να θαυμάσει τη θέα στον Θερμαϊκό κόλπο. Από το 1922 ο ναός υπήρξε το επίκεντρο λαμπρού εορτασμού ανήμερα της εορτής των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, στις 29 Ιουνίου. Σήμερα, κάθε καλοκαίρι πραγματοποιούνται τα Αγιοπαυλίτικα, τριήμερος εορτασμός που συνδυάζει τις θρησκευτικές εκδηλώσεις με τη λαϊκή παράδοση και τον σύγχρονο πολιτισμό.