Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου

Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός των Αγίων Μαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου δεσπόζει στο κέντρο της πόλης της Χίου και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη και προσκυνητή με την εξωτερική μεγαλοπρέπεια και την εσωτερική του λαμπρότητα.

Ο ναός είναι τρίκλιτος με το κεντρικό του κλίτος να είναι αφιερωμένο στους Αγίους Μηνά, Βίκτωρα και Βικέντιο, το δεξιό στην Αγία Ματρώνα τη Χιοπολίτιδα και το αριστερό στην Αγία Παρασκευή.

Στη θέση του σημερινού Μητροπολιτικού Ναού υπήρχε μονύδριο, δηλαδή μικρό μοναστήρι. Ο ναός αυτός έμεινε γνωστός ως ναός των Αγίων Βικτώρων, προσωνυμία που διατηρήθηκε μέχρι σήμερα, αφού ο χιακός λαός αποκαλεί από κοινού τους τρεις ενδόξους μάρτυρες Μηνά, Βίκτωρα και Βικέντιο «Αγίους Βίκτωρες», τους οποίους και θεωρεί ως πολιούχους της νήσου Χίου.

Το 1822 το μονύδριο των Αγίων Βικτώρων πυρπολήθηκε από τους Τούρκους και καταστράφηκε ολοσχερώς. Το 1838 ανοικοδομήθηκε νέος ιερός ναός στη θέση του προϋπάρχοντος με απόφαση του τότε Μητροπολίτου Χίου Κοσμά, ο οποίος το 1839 και κατόπιν επίμονου αιτήματός του τον καθιέρωσε και τον ανακήρυξε ως μητροπολιτικό ναό της Χίου. Ο νέος ναός αφιερώθηκε και πάλι στους Αγίους Βίκτωρες. Σ’ αυτόν τον ιστορικό ναό ήχησε για πρώτη φορά στην περίοδο της Τουρκοκρατίας καμπάνα, τη νύχτα της Ανάστασης του 1840, παρά την αυστηρή απαγόρευση των Τούρκων.

Ο ναός αυτός καταστράφηκε από τον σεισμό του 1881 και στη θέση του ανοικοδομήθηκε νέος ιερός ναός, του οποίου η ανέγερση άρχισε το 1886 και ολοκληρώθηκε το 1888. Ο νέος ναός κτίσθηκε σε βυζαντινό ρυθμό με τρούλο και δύο κωδωνοστάσια, μεγαλοπρεπέστερος και μεγαλύτερος του παλαιού, και εγκαινιάσθηκε από τον τότε Μητροπολίτη Χίου Κωνσταντίνο Δεληγιάννη.

Αξιοπρόσεκτο είναι το ρωσικής τεχνοτροπίας κιβώριο της Αγίας Τράπεζας στο κεντρικό κλίτος του ναού, αλλά και οι θαυμάσιες φορητές εικόνες που κοσμούν τους τοίχους του ναού.

Εδώ φυλάσσεται μέσα σε λειψανοθήκη τμήμα του ιερού λειψάνου του πρωτομάρτυρος της νήσου Χίου, Αγίου Ισιδώρου, καθώς και άλλα πολύτιμα εκκλησιαστικά κειμήλια, όπως η μίτρα του χιακής καταγωγής Μητροπολίτου Αδριανουπόλεως Δωροθέου Πρωίου, και η Αρχιερατική στολή του Αγίου Νεκταρίου Αρχιεπισκόπου Πενταπόλεως του Θαυµατουργού. Στον προαύλιο χώρο του ναού, εντύπωση προκαλεί η θαυμάσια βοτσαλωτή αυλή.

Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός Χίου αποτελεί για περισσότερα από εκατό χρόνια ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα στο κέντρο της πόλης Χίου αλλά ταυτόχρονα και ένα εθνικοθρησκευτικό σύμβολο για το μυροβόλο νησί της Χίου.

Κοντά στον ναό, στεγάζεται η ∆ηµόσια βιβλιοθήκη «Αδαµάντιος Κοραής». Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της χώρας και μεταξύ άλλων διαθέτει και λαογραφική συλλογή.

Σε κοντινή απόσταση από τον Ναό, µπορούµε επίσης να επισκεφθούµε, το  Αρχαιολογικό Μουσείο, το Ναυτικό Μουσείο και το Βυζαντινό Μουσείο, ενώ κοντά βρίσκεται και ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, µε το µεγάλο ξυλόγλυπτο και επιχρυσωµένο τέµπλο του (παλαιό τέµπλο του Μητρ. Ναού) και τα ερείπια του Ιερού Ναού του Μεγάλου Βασιλείου (16ος αιώνας) της οικογένειας των Πετροκοκκίνων µέσα στον ∆ηµοτικό Κήπο.